Maria Krystyna Habsburg (właśc. Maria Krystyna Immaculata Elżbieta Renata Alicja Gabriela Habsburg-Lotaryńska, księżniczka von Altenburg) urodziła się 8 grudnia 1923 r. w Żywcu jako drugie dziecko arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga i szwedzkiej arystokratki Alicji Ankarcrona.
Po II wojnie światowej Habsburgowie z Żywca zostali pozbawieni polskiego obywatelstwa i zmuszeni przez nowe, komunistyczne władze do emigracji. Maria Krystyna zamieszkała najpierw w Szwecji, później w Szwajcarii. W marcu 1993 r. otrzymała paszport Rzeczypospolitej Polskiej. Ten dzień był jednym z najpiękniejszych w moim życiu. Wreszcie nie byłam „bezpańskim psem”. Wręczenie paszportu miało bardzo piękną oprawę. Dokument ten wszystkim pokazuję, mam go zawsze obok siebie i nawet za milion dolarów bym go nie oddała. Paszport z orłem, to jest mój największy skarb – wspominała Maria Habsburg (Księżna : wspomnienia o polskich Habsburgach/z Marią Krystyną Habsburg rozmawiali Adam Tracz, Krzysztof Błecha, Żywiec, 2009, s. 204).
Do Żywca powróciła na stałe we wrześniu 2001 r. i zamieszkała w jednym z pomieszczeń tzw. Nowego Zamku. Podczas przejmowania mieszkania powiedziała: W dniu dzisiejszym, dzięki sercu, jakie okazali mi mieszkańcy Żywca, a także przedstawiciele władz miejskich, spełniło się moje największe marzenie – marzenie powrotu do Ojczyzny – Polski. Nie sposób wyrazić słowami tego, co czuje osoba, która po wielu latach powraca z emigracji. Jest to najszczęśliwszy dzień w moim życiu (jak wyżej, s. 206)
Maria Krystyna zmarła 2 października 2012 r. w Żywcu i została pochowana w rodzinnej krypcie żywieckiej konkatedry. Podczas uroczystości pogrzebowych burmistrz miasta, Antoni Szlagor powiedział: Żegnaj nasza księżniczko.
25 listopada 2013 r. w czasie otwarcia Śląskiego Centrum Opieki Długoterminowej i Rehabilitacji „Ad Finem” w Czernichowie (obecnie Centrum Rehabilitacyjno-Opiekuńcze INTER.MED. sp. z o.o.) odsłonięto również popiersie księżnej Marii Krystyny Habsburg, której imię patronuje Centrum. Na podstawie popiersia napis „Pamiętajmy o tych, którzy już nie pamiętają” – hasło Światowego Dnia Choroby Alzheimera.
Foto M. Frączek, maj 2024 r.
zob. Adam Tracz, „Księżna z Żywca”, POLONIKA nr 10, 2012, s. 33)