Herman Czecz de Lindenwald (1854-1904), pochodzący ze spolonizowanej rodziny austriackiej, właściciel majątku w Kozach był inicjatorem budowy grobowca rodzinnego na koziańskim cmentarzu. Został on zaprojektowany i zbudowany przez Karola Korna z Bielska ok. 1890 roku. Do czasu zbudowania grobowca, ciała zmarłych właścicieli Kóz były grzebane koło wysokiego kamiennego krzyża, stojącego w pobliżu kostnicy, później przeniesiono je do krypty grobowca. Poświęcenia kaplicy dokonał biskup krakowski kardynał Albin Dunajewski.
Zachował się niezrealizowany plan kaplicy z 1889 roku, sporządzony przez Karola Korna, na zamówienie właścicieli koziańskiego majątku.
W 1968 r. niszczejąca kaplica została wyremontowana staraniem parafii i ówczesnego proboszczem ks. Józefa Sanaka. Od tego czasu służyła jako dom przedpogrzebowy. W 1998 r. w kaplicy zainstalowano chłodnię do przechowywania zmarłych w formie katafalku. Mógł on jednocześnie pomieścić dwie trumny – „jedne zwłoki w specjalnej szufladzie wewnątrz katafalku, a drugie nad nimi w komorze z oszklonym wierzchem” (W. Skoczylas, Podbeskidzka wieś Kozy. Okres po drugiej wojnie światowej, Kozy 20132, s. 297).
Obecnie wykorzystywana jest jako miejsce odprawiania mszy 1 listopada. Właścicielem kaplicy Czeczów de Lindenwald w Kozach jest parafia rzymsko-katolicka pw. Szymona i Judy Tadeusza.
Kaplica wpisana została w 2022 r. do gminnej ewidencji zabytków (uchwała nr XLVII/334/22 Rady Gminy Kozy z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie przyjęcia „Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Kozy na lata 2022-2025”, Dz. U. Województwa Śląskiego z 29 grudnia 2022 r., poz. 8907, s. 67)
Foto Adolf Zuber „Fototeki”, połowa lat 60 XX wieku (przed remontem).
Kaplicę zdobi m. in. marmurowa płaskorzeźba umieszczona w portalu grobowca przedstawiająca kobiety u grobu Chrystusa. Została ona wykonana prawdopodobnie przez włoskiego kamieniarza Antonio Linassi’ego, który – wraz z innymi Włochami – zatrudniony był w końcu XIX wieku przy eksploatacji kamienia w Małych Kozach. Scena z płaskorzeźby nawiązuje do Nowego Testamentu i jest ilustracją wydarzenia mającego miejsce w Niedzielę Zmartwychwstania.
1 Po upływie szabatu Maria Magdalena, Maria, matka Jakuba, i Salome nakupiły wonności, żeby pójść namaścić Jezusa. 2 Wczesnym rankiem w pierwszy dzień tygodnia przyszły do grobu, gdy słońce wzeszło. 3 A mówiły między sobą: «Kto nam odsunie kamień od wejścia do grobu?» 4 Gdy jednak spojrzały, zauważyły, że kamień był już odsunięty, a był bardzo duży. 5 Weszły więc do grobu i ujrzały młodzieńca siedzącego po prawej stronie, ubranego w białą szatę; i bardzo się przestraszyły. 6 Lecz on rzekł do nich: «Nie bójcie się! Szukacie Jezusa z Nazaretu, ukrzyżowanego; powstał, nie ma Go tu. Oto miejsce, gdzie Go złożyli. (Mr. 16, 1-6)
W czasach Chrystusa kobieta bez mężczyzny (społeczeństwo patriarchalne) była bezsilna i bezradna, nie mogła uczestniczyć w życiu publicznym, jej rola była niewidoczna i niedoceniana przez wielu, prawie wszystkich. Ale to kobiety stały się pierwszymi świadkami Zmartwychwstania. Poruszone miłością, przyszły i jako pierwsze zobaczyły pusty grób.
W podziemiach kaplicy pochowani zostali (zob. Grzegorz Hałat, Kaplica cmentarna rodziny Czeczów, „Wiadomości Koziańskie”, październik 2014, s. 8; Władysław Skoczylas, Zachowajmy pamięć o tych co odeszli do przeszłości, Kozy 2021, s. 171-177):
Karol Ignacy Czetsch de Lindenwald (1819-1869),
Maria Czecz c. Wilhelminy – zm. 1884,
Malwina Luisa z Humborgów Klucka (1834- 1887),
Berta Amelia z Humborgów Czetsch de Lindenwald (1831-1888),
Paula Sułkowska (1863- 1889),
Stanisław Aleksander Klucki (1826-1897),
Jan Stanisław Czecz de Lindenwald s. Wilhelminy – zm. 1903, data zgonu według Księgi zgonów parafii pw. św. Szymona i Judy Tadeusza w Kozach,
Herman Artur Czecz de Lindenwald (1856-1904), spolszczył nazwisko z „Czetsch” na „Czecz”,
Marian Herman Czecz de Lindenwald (1887-1933), data zgonu według Księgi zgonów parafii pw. św. Szymona i Judy Tadeusza w Kozach,
Henryk Jerzy Czecz de Lindenwald (1917-1944),
Stanisław Marian Czecz de Lindenwald (1916-1970),
Maria Berta Czecz-Tarnowska (1891-1985),
Maria (Marianna) Czecz (1926- 1989),
Stanisław Czecz (1949-2012), ostatni z rodu byłych właścicieli pałacu i majątku ziemskiego,
Anna Twardochleb-Czecz (1919-2020).
Na kaplicę można spojrzeć i tak …
Piękna, zabytkowa kaplica, tablica informacyjna o Karolu Wojtyle, a obok … kubły na śmieci. Wydaje się, że nie potrafimy zadbać o zabytek jakim jest kaplica Czeczów. Czy tak powinno być? Może to wydać się komuś błahostką, ale czy ustawianie w pobliżu kaplicy kubłów na śmieci to nie jest lekceważenie i brak dbałości o estetykę otoczenia zabytku?
Nie mamy zbyt wielu zabytków w Kozach. Pojemniki na odpady cmentarne na pewno są potrzebne, ale czy na pewno obecne miejsce jest najlepsze?
Foto M. Frączek, maj 2024 r.