Siedziba Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej

Siedziba Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej obejmującej zasięgiem teren byłego województwa bielskiego (!) mieści się budynku przy ul. 3 Maja 7. Należy do Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich (ZGWŻ) w RP. Przewodniczącą Gminy liczącej 48 członków jest Dorota Wiewióra (z d. Schreiber) – praprawnuczka krakowskiego rabina Szymona Schreibera. Była pierwszą w Polsce kobietą na stanowisku przewodniczącej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej. W siedzibie gminy czynny jest dom modlitwy. Znajduje się tu również biblioteka oraz archiwum [1]

Fotografie M. Frączek, 7 lutego 2024 r.

Dom modlitwy w siedzibie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej.

Na ścianie wschodniej (od ul. 3 Maja), pomiędzy oknami znajduje się drewniany Aron ha-kodesz (święta szafa). Zasłania go granatowy parochet (symbolizuje zasłonę zakrywającą Arkę Przymierza) z lambrekinem (inaczej kaporet – zdobiony pas tkaniny zawieszony nad parochetem; symbolizuje wieko Arki Przymierza) ufundowany przez Ashera i Shifrę Scharfów ze Stanów Zjednoczonych. Na środku sali stoi bima przykryta granatową kotarą, również ufundowaną przez rodzinę Scharfów. Zwój tory, lichtarze i inne elementy widoczne na zdjęciu przechowywane są na co dzień w Aron ha-kodesz [2]

Tora, której egzemplarz przechowywany jest w domu modlitwy w Bielsku-Białej najprawdopodobniej pochodzi z XIX wieku. Według Jacka Proszyka znawcy historii Żydów Bielska i Białej możliwe jest, że Tora ufundowana została w 1915 r. przez Dawida i Rebekę Goldbergerów z Białej dla ortodoksyjnej synagogi w Bielsku przy ul. Nad Ścieżką [3] Tekst Tory przepisany jest na arkuszach pergaminu, które są zwinięte na dwóch ozdobnych drewnianych drążkach.

Na zdjęciu widoczny jad (jadit) czyli „ręka” – wskazówka w kształcie ręki z wyciągniętym palcem wskazującym. Ułatwia odczytywanie Tory i nie pozwala dotykać karty rękami.

Tora czyli pięć najstarszych świętych ksiąg judaizmu

Tora zapisana jest w języku hebrajskim. Arkusze pergaminu są zszyte

**Tas** czyli dekoracyjna tarcza zdobiona ornamentem i przedstawieniami symbolicznymi zawieszana na zwoju Tory

Na zdjęciu widoczny m. in. zwój Tory zawinięty w haftowane okrycie z gwiazdą Dawida, **jad** oraz **kielich kiduszowy** na czerwone wino używany do celów rytualnych z okazji szabatu i świąt żydowskich

W siedzibie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej przechowywanych jest kilka oryginalnych parochetów. Jeden z nich pochodzi z nieistniejącej obecnie bożnicy Maharszala w Lublinie. Ufundowany został przez kobiety w 1925 lub 1926 r. Parochet jest od 1945 r. w Bielsku-Białej, lecz nie wiadomo jak tu trafił.