Pierwszy powszechny spis w niepodległej Polsce został przeprowadzony w 1921 r. na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 9 czerwca 1921 r., które określało zakres spisu, nakładając na ludność obowiązek poddania się spisowi, a na władze administracyjne obowiązek wykonania prac przygotowawczych oraz sprawowania nadzoru nad przeprowadzeniem spisu. Na jego podstawie wydano instrukcje wykonawcze. Spis miał objąć wszystkie osoby przebywające na stałe lub czasowo na terytorium Polski w dniu 30 września 1921 r. Za przygotowanie merytoryczne i organizacyjne spisu odpowiedzialny był Główny Urząd Statystyczny.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 czerwca 1921 r. w sprawie przeprowadzenia powszechnego spisu ludności (fragm.) (Dz. U. 1921 nr 58 poz. 368)

W tym czasie Polska nie miała jeszcze ustalonych wszystkich granic z sąsiadami, stąd np. część Wileńszczyzny (Litwa Środkowa) i Górnego Śląska nie została objęta spisem, problem stanowił niezakończony jeszcze proces repatriacji a dodatkowo w czasie spisu doszło do niedociągnięć organizacyjnych. Z tych powodów spis często uznany jest za niereprezentatywny (dotyczy to przede wszystkim terenów wschodnich Rzeczpospolitej).

Wyniki zostały opublikowane dla każdej miejscowości. W piętnastu tomach sporządzono „Skorowidz miejscowości” zawierający dla poszczególnych województw informacje charakteryzujące szczegółowo każdą miejscowość (wieś, kolonię, folwark, przysiółek itp.). Dane dotyczące Kóz i innych miejscowości w regionie zostały przedstawione w tomie 12 obejmującym województwo krakowskie i Śląsk Cieszyński – Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 12 : Województwo Krakowskie, Śląsk Cieszyński, Warszawa 1925.

Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 12 : Województwo Krakowskie, Śląsk Cieszyński, Warszawa 1926

Najliczniejszą grupę wśród komisarzy spisowych stanowili nauczyciele (Ministerstwa Wyznań i Oświecenia Publicznego stosownym zarządzeniem wezwało personel pedagogiczny i uczniów starszych klas do wzięcia udziału w pracach spisowych w charakterze komisarzy).

W czasie spisu zbierano bardzo wiele informacji. Arkusz spisowy obejmował informacje dotyczące miejscowości, narodowości i wyznania, cech społeczno-zawodowych respondentów, budynków, gospodarstw rolnych, zwierząt hodowlanych. Pytano o umiejętność czytania i poziom wykształcenia, o ułomności fizyczne. Osobno spisywano sieroty.

Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 12 : Województwo Krakowskie, Śląsk Cieszyński, s. 3, fragm. 1.
Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 12 : Województwo Krakowskie, Śląsk Cieszyński, s. 3, fragm. 2.

Podstawowymi danymi spisu była liczba budynków z podziałem na mieszkalne i niemieszkalne, liczba ludności według płci, wyznania i narodowości. Tabela obrazuje wybrane miejscowości regionu (Hałcnów, Komorowice, Kozy, Lipnik, Straconka, Wilamowice, Bujaków, Pisarzowice) według powyższych danych.

W tabeli dodatkowo znalazły się dane procentowe dotyczące liczby mężczyzn (najmniej mężczyzn było w Hałcnowie i Wilamowicach, 45,4%), wyznania rzymsko-katolickiego (stanowili oni zdecydowaną większość 98-99% mieszkańców, oprócz Lipnika) oraz narodowości polskiej (w Bujakowie stanowili 100%, a w Hałcnowie tylko 33,4%).

Zestawienie własne na podstawie: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 12 : Województwo Krakowskie, Śląsk Cieszyński, s. 3.

Kolejny spis – i ostatni przed wybuchem II wojny światowej – przeprowadzono w 1931 r.