Testimonium Copulationis – czyli metryka ślubu, dokument aktu małżeństwa – Wincentego Byrskiego przechowywana była przez lata jako cenna pamiątka rodzinna przez Helenę Byrską-Giergiel, bratanice Wincentego. Ślub odbył się 16 stycznia 1897 r. w kościele parafialnym pw. Św. Elżbiety (Węgierskiej) w Starym Sączu. Udzielił go ks. Jakub Jordan Rozwadowski (tamtejszy proboszcz; pełnił tą funkcję w latach 1886-1914) [1].
Wincenty Byrski (pan młody SPONSUS, kawaler – CAELEBS) miał 26 lat [2]. Był synem Ignacego Byrskiego [3] i Magdaleny z d. Malarz. Poślubił Helene Anne Kościuszyńską (panna młoda SPONSA, niezamężna CAELEBS) miała „17 2/3 lat” (urodzona 28 marca 1879 r.), córka Stanisława Kościuszyńskiego i Seweryny z d. Gutwińska.
Wobec niepełnoletności Heleny Anny ojciec panny młodej wyraził zgodę na ślub swojej małoletniej córki, co zostało odnotowane w dokumencie „Pozwalam na niniejszy związek małżeński mojej małoletniej córki Heleny z P. Wincentym Byrskim przy świadkach podpisanych: Stanisław Kościuszyński ojciec”.
Świadkami (TESTES) na ślubie byli Konstanty (Constantinus) Buczek oraz Paweł (Paulus) Stengel. Buczek był naczelnikiem stacji kolejowej, na której pracował Byrski [4].
Karta metryki ślubu jest czytelna, zapisana po łacinie i częściowo w języku polskim. Zachowała się w kilku częściach (6 części niesklejonych).
[1] Więcej o ks. Jakubie Jordanie Rozwadowskim w artykule Wiktora Bazielicha Parafialni proboszczowie starosądeccy, „Nasza Przeszłość”, tom IX, Kraków 1959, s. 147-151
[2] Wincenty przyszedł na świat w Kozach 26 grudnia 1870 r., dom nr 238; w dniu ślubu Byrski miał ukończone 26 lat i niespełna miesiąc; Marceli Olma w Wokół języka poetyckiego Wincentego Byrskiego, Kraków 2021 s. 14 pisze, że ożenił się w wieku 27 lat, podając wiek „rocznikowy”
[3] Ojciec Wincentego Ignacy Byrski (syn Piotra i Salomei z d. Szymlak) ożenił się po raz wtóry w wieku lat 29 (wdowiec, po Tekli Handzlik) z panną lat 15 Magdaleną Malarz 3 lutego 1869 r.
[4] Błażej Hałat, Wincenty Byrski – zapomniany poeta, „Zeszyty Społeczno-Historyczne Gminy Kozy”, nr 4, 2010, s. 28-30. Praca w Starym Sączu była pierwszą pracą Wincentego Byrskiego; całe życie przepracował na kolei – na różnych stanowiskach – od 1892 do 1931 r.